Max Born

fizyk, laureat Nagrody Nobla w 1954 r.
(*11.12.1882 r. Wrocław, +05.01.1970 r. Getynga)
   

Max Born pochodził z wrocławskiej rodziny mieszczańskiej. Był jedynym synem  dr. Gustawa Jakuba Borna, Żyda urodzonego w Kępnie (wtedy miasto pruskie w prowincji Poznańskiej) i Margarete Kauffmann, pochodzącej z rodziny śląskich przemysłowców. Urodził się i wychował we Wrocławiu, gdzie jego ojciec wykładał na Uniwersytecie Wrocławskim, najpierw jako docent, a następnie profesor anatomii porównawczej i embriologii. Po ukończeniu Gimnazjum im. Króla Wilhelma studiował kolejno na uniwersytetach we Wrocławiu, Heidelbergu i Zurychu. W tym czasie zetknął się z takimi naukowcami jak Felix Klein, David Hilbert, Hermann Minkowski, Carl Runge, Karl Schwarzschild, czy Woldemar Voigt.

W roku 1909 został wykładowcą uniwersytetu w Getyndze, skąd w roku 1912 przeniósł się do University of Chicago. W roku 1919, po służbie wojskowej w armii niemieckiej, został profesorem uniwersytetu we Frankfurcie nad Menem, później (1921) w Getyndze. Sformułował w tym czasie standardową obecnie interpretację kwadratu funkcji falowej w równaniu Schrödingera jako gęstości prawdopodobieństwa znalezienia cząstki, za co w 1954 roku otrzymał Nagrodę Nobla. Z powodu antysemickiej polityki rządu III Rzeszy wyjechał w 1933 roku do Cambridge, skąd w roku 1936 przeniósł się do Uniwersytetu w Edynburgu. Wykładał tam do 1953 r.

Po II wojnie światowej (w 1953 r., po otrzymaniu przez Borna tytułu honorowego obywatela Getyngi) Max i Hedwig Bornowie powrócili do Niemiec, ale ich dzieci pozostały w Wielkiej Brytanii. Born zamieszkał w Bad Pyrmont.

W 1955 r. podpisał Manifest Russella-Einsteina, a w 1957 r. – z innymi naukowcami z Göttinger 18 – Manifest z Göttingen przeciw wyposażeniu Bundeswehry w taktyczną broń atomową. Pochowany w Getyndze na tym samym cmentarzu, co Max Planck i David Hilbert. Na jego nagrobku wyryto fundamentalne równanie mechaniki kwantowej: pq – qp = h/2πi.

Dom, w którym się wychował, znajduje się we Wrocławiu przy placu Wolności 4. Na domu zamontowano w 2002 roku tablicę pamiątkową. We Wrocławiu uhonorowano go także nazywając jego nazwiskiem plac w centrum.

Był dziadkiem australijskiej piosenkarki i aktorki, Olivii Newton-John.

Wykorzystano źródło:
http://pl.wikipedia.org