Martin Opitz (Opitius)
poeta, pisarz, pedagog, radca książęcy
(*23.12.1597 Bolesławiec, +20.08.1639 Gdańsk)
Martin Opitz urodził się jako syn mistrza masarskiego i późniejszego radnego. Pierwszych lekcji udzielał mu wuj, Christoph Opitz. Uczęszczał do szkoły łacińskiej w Bolesławcu, od 1614 r. gimnazjum Magdaleneum we Wrocławiu, a w 1617 r. do gimnazjum akademickiego Schönaichianum w Bytomiu. Jakiś czas był guwernerem młodego panicza von Schwanensee w Briegschiitz. Studiował od 1618 r. we Frankfurcie nad Odrą prawo, a od 1619 r. w Heidelbergu filozofię i poezję. Tutaj był guwernerem synów von Linzelsheima, tajnego radcy elektora palatyńskiego. Gdy w 1620 r. uniwersytet w Heidelbergu został zamknięty z powodu wojny i dżumy, wybrał się ze swym duńskim przyjacielem, Hamiltonem, do Holandii, a w roku 1621 do jego dóbr ziemskich w Jutlandii. Martin Opitz podążył w 1622 r. za wezwaniem księcia Gabora Bethlena do Weißenburga, by objąć stanowisko profesora poezji i filozofii w nowo utworzonej szkole książęcej w Siedmiogrodzie (Siebenbürgen). Podczas swego pobytu w Siedmiogrodzie prowadził studia epigraficzne, zbierał zapiski o zwycięstwach cesarza Trajana, poszukiwał zabytków dawnych Daków.
W roku 1632 Opitz jest z powrotem na dworze legnickim. Po śmierci Dohny Opitz ucieka w 1634 r. z księciem brzeskim Janem Krystianem do Prus i osiada najpierw w Toruniu, a potem w Gdańsku, gdzie w 1637 r. zainteresowany literaturą, sztuką i historią król Polski Władysław IV mianował go swym sekretarzem, nadając mu tytuł polskiego radcy z pensją honorową wysokości 1000 talarów rocznie. Opitz zajmować ma się sprawami polityczno-dyplomatycznymi i polską historiografią dworską.
Opitz był przywódcą pierwszej śląskiej szkoły poetów, na pewno też najbardziej wpływowym teoretykiem literatury w XVII w. Nazywa się go także ojcem niemieckiej poezji. Jego współcześni nazywali go nieśmiertelnym łabędziem znad Bobru (Bolesłwiec leży nad Bobrem) lub też niemieckim Wergiliuszem.
W swym podręczniku poetyki Buch von der Teutschen Poeterey (1624) Opitz ustalił, na wzór uczonej dworskiej poezji renesansowej języków romańskich, rygorystyczne reguły niemieckiej poetyki, obowiązujące przed długi czas. Wymagał m.in. zgodności między akcentem słowa i wersu. Konsekwentnie potępiał używanie słów obcego pochodzenia, chyba, że ich zawartość semantyczna także była obca. Stworzył też wiele nowych słów. W swych uczonych wierszach stosował miarę metryczną francuskiego aleksandrynu, narzucając jej dominację na długi czas. Jego historycznym osiągnięciem pozostaje „stworzenie języka obrazowania po niemiecku w taki sposób, że język niemiecki wzniósł się na wyżyny literatury romańskiej i neołacińskiej swego czasu i uczynienie z niego środka wyrazu światowego, wolego ducha" (W. v. Eichborn). Eichendorff nazwał Opitza „akuszerem niemieckiej poezji". Johann Peter Titz z Legnicy sławi Opitza w Gdańsku, jego drugiej ojczyźnie, słowami: „...daß Deutschland jetzt kani singen / und seine Weisheit auch in kluge Reimen bringen, / kommt einig nur von dir." (To że niemiecka ziemia może teraz śpiewać i ujmować swą mądrość w zmyślne rymy, jest Twoja wyłącznie zasługą). Opracowując operę Dafne Włocha Rinucciniego w 1627 r. Opitz stał się także twórcą pierwszej niemieckiej opery, którą od strony muzycznej przygotował Heinrich Schütz; opera ta nie przetrwała do dziś.
Opitz zmarł na dżumę. Zaraził go najprawdopodobniej żebrak, któremu wręczył datek. Jego grób znajduje się w kościele mariackim w Gdańsku.
Wykorzystano następujące źródła:
H. Unverricht, Życiorysy legniczan i mieszkańców ziemi legnickiej 1241-1945, t. I-III, Legnica 2008,
http://pl.wikipedia.org
bobrzanie.pl
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz